Don Fiasco

Op 17-jarige leeftijd wint Peter Abbink de derde prijs in een fotowedstrijd. Zijn typerende reactie op deze mooie prestatie? “De jury heeft niet mijn mooiste foto uitgekozen.”

Als artiest word je de maat genomen. Ik heb daar geen ervaring mee, maar wat zal dat soms ongemakkelijk zijn. Als Peter dertig jaar later een demotape maakt, gebruikt hij daarom z’n vertrouwde alter ego Don Fiasco, die vooral koketteert met afwijzing; of moet ik zeggen anticipeert op afwijzing? Ik weet het niet.

“Het pseudoniem Don Fiasco is een eenheid vol tegengestelde energie. Het gaat om de combinatie van de naam Don – eretitel voor aristocraten en hoge geestelijken – en de naam Fiasco – aanduiding voor mislukking. Het lijkt een spagaat, een heilloze ‘merknaam’, maar ook impliceert het juist het innemen van een waardig standpunt in de omgang met tegenslagen.”

Ik voel met Peter Abbink mee. In 1970 maakte hij één van de meest bijzondere Nederlandse elpees aller tijden: “Ahora Mazda”. In 1992 maakt hij “Notendoosje”, en laat de VPRO hem weten dat ze Don Fiasco niet kunnen gebruiken in hun radioprogrammering.

Luister naar de muziek en lees meer over Peter en Don Fiasco. Kennen jullie Peter? Don? Wat vinden jullie van de muziek? Wat is hun plek in de Nederlandse muziekgeschiedenis? Laat het me weten!

---

Meer dan twee jaar geleden kreeg ik een cassette toegestuurd van ene Don Fiasco, genaamd “Uit Don Fiasco’s Notendoosje”. Opgenomen in 1992, in z’n eentje, en met elf nummers aan elke zijde. Het artwork – echte huisvlijt – wordt kracht bijgezet met handgeschreven zinnen als “Op zijn zolderkamer omhelst Don Fiasco het volle leven … en dat doet ie … ook voor u”. Ook de nummers met titels als “Aapje”, “Cadaver Show”, “Dealer”, “Kroketten” en “3 Dames” verraden een kunstzinnige artiest, die meer wil laten horen dan enkel de melodie in zijn hoofd.

Dit de demotape van Don Fiasco.  Als je op play klikt kun je tijdens het lezen luisteren naar de muziek. Onderaan dit artikel is ook nog een luisterlink geplaatst.

De titel klopt perfect. De korte nummers lijken uit een doosje te komen. Een muziekdoosje. Het is fragmentarisch, het zijn kleine soundtracks, die Don Fiasco van gesproken ondertiteling voorziet. Nodigt het uit om naar te luisteren? Nee! Intrigeert het mij om over Don Fiasco te vertellen? Absoluut.

Het ontstaan van Don Fiasco

At the age of three
at the age of three
I believed in happiness
How I was wrong
Happy days are gone
Since the age of three

Peter vertelt: “Als kleuter loop ik spelend op straat, terwijl ik populaire radiodeuntjes op een plastic kazoo-saxofoontje probeer te vertolken. Later op school gaat het verder, met wat getrommel en het plukken aan een theekistbas in een calypso-bandje. Volgt een mislukte poging op de gitaar. Daarna krijg ik les in het spelen op een bugel die ik in bruikleen heb van de plaatselijke muziekvereniging Patrimonium. In muzikaal opzicht ben ik ondertussen dan al ingepakt door de jazz van o.a. Miles Davis, Thelonious Monk en de Jazz Messengers. Op de trompet speel ik nog de Blues March in de schoolband, maar vanwege keelproblemen kom ik dan terecht bij de contrabas.

Jazzscene

Op die bas speel ik – vanaf 1960 – in de jazzscene met diverse uitstekende muzikanten, zoals Clous van Mechelen, Loek Dikker, Hans Dulfer, Dick Vennik, Rein de Graaff, Rinus Groeneveld, Dave Pike, John Tchicai en Earl Cross.”

“Daar komt ondertussen behoorlijk de klad in wanneer ik in 1962, niet word toegelaten tot de opleiding van het Sweelinck-conservatorium. Hier ligt in wezen de kiem, voor het frequent opduiken van het fiasco-gedeelte van de artiestennaam Don Fiasco. Helaas is er in die tijd ‘in de verste verte’ nog geen opleiding (met diploma) voor jazz en/of popmuziek. Wel volg ik baslessen bij Tony van Hal.”

“Na de ontgoocheling – dat ik niet het talent heb, om een gedegen muziekopleiding te kunnen volgen – verhuis ik naar Breda voor een studie fotografie aan de Academie St. Joost.”

“Na het behalen van het diploma persfotografie, keer ik drie jaar later terug naar Amsterdam. Ik ga weer meer aan de slag met muziek… De ‘Don’ pakt het weer op en begint met free-jazz in de Free Art-group.” Samen met Rob van Wageningen en broer Wink Abbink.

“Tegelijkertijd volg ik een vierjarige studie aan de Nederlandse Film Academie. Ook sta ik dan weer achter de bas, deze keer bij de jazzformatie Heavy Soul Incorporated van bariton-saxofonist Henk van Es. Met deze groep spelen we regelmatig in Felix Meritis en andere clubs. Spannende popmuziek rukt op… En in het bijzijn van slechts een paar stamgasten, verzorgen we het allerlaatste jazz-optreden in de gerenommeerde jazzclub Sheherezade.”

Ahora Mazda

Peter vervolgt: “Het experimenteren en swingen op de bas wissel ik in voor een elektrische-gitaar, zodat bassist Tony Schreuder kan meedoen in Groep ‘67-‘68. En dan is daar de hippietijd met Fantasio en psychedelica. We worden gekozen als huisorkest van Fantasio en onze band krijgt de naam Ahora Mazda”, vernoemd naar een Perzische God van het licht.

De band schakelt onder invloed van Jimi Hendrix, The Mothers Of Invention en Captain Beefheart langzaam over van avant-garde jazz naar psychedelische pop en rock. In Fantasio treedt de groep vaak op met het ‘geïntegreerde blote dames dansgezelschap’ Kunst Baart Kracht, dat alom de aandacht trekt met hun erotische dansen. Daarnaast spelen ze in Paradiso, maar rouleren ook in het Provadya?-circuit.

Ahora Mazda neemt in 1970 een elpee op en brengt dit debuut onder z’n eigen naam uit op het Catfish-label. Peter is grotendeels verantwoordelijk voor de psychedelische composities, speelt niet alleen gitaar, maar zingt ook, speelt piano èn trompet.

Over deze plaat – een collectors item waar je honderden euro’s voor neer moet leggen – wordt online in superlatieven geschreven. “One of the holy grails of Dutch rock and roll”. “A stoners delight”. “Best time to play: when the prescription cold medicine kicks in”. Over het eerste nummer op de plaat: “Ever wondered what Lou Reed, or perhaps Syd Barrett would have sounded like had either been raised as a Dutch hippy? Probably not high on your list of concerns, but if it had been, then ‘Spacy Tracy’ might have given you a feel for the possibilities.”

Peter: “Na successen in 1969-70 en de opname van de LP “Ahora Mazda”, valt de groep in 1971 ten slotte uit elkaar.” Volgens de muziekencyclopedie als “één van de invallende muzikanten Peter Abbink gebiedt de band te verlaten.”

Ironisch potje ongerijmdheid

Tot in de jaren ’80 is Peter vooral bezig met film. In 1972 is hij cameraman van de korte film “Avontuur met een geheimzinnige spieghelman”(Flip Jansen), waarin CCC Inc. (met o.a. Joost Belinfante en Ernst Jansz) een vaag hippie-avontuur meemaakt.

Hij maakt ook zelf korte films en geeft filmworkshops, maar waar de muziekscene lyrisch is over de experimentele en psychedelische creaties van Peter, hebben filmcritici daar wat meer moeite mee. Over z’n film “Terry is over“ schrijft de pers: “Een experimenteel drama”. “Peter Abbink jongleert met wat surrealistische beelden en absurde situaties”. De meningen over “Good Luck Danny” (een samenwerking met – wederom – Flip Jansen, 1980) zijn verdeeld. Van “een uit machteloosheid geboren wanproduct” tot “een aardig, absurd en ironisch potje ongerijmdheid tot stand gebracht, met goede muziek van Peter Abbink”.

Ik begin te snappen hoe het concept Don Fiasco voet aan de grond heeft weten te krijgen.

Illustere namen

Toch laat de muziek Peter ook niet los. Met Robbie Funcke en Hans Dagelet speelt hij in Robbie en de Rukkers, en daarna met Robbie en Flip Jansen in De Drie Roomsoezen. Andere bands dragen minder illustere namen zoals Trafo, Boomerang, Toxi en Anja en de Vijf Tijgers.

Over zijn muzikale activiteiten in die jaren: “Ik ga aan de slag met multiplay-opnames en schrijf diverse liedjes, die ondertussen ‘rusten in vrede’ op diverse zelden afgespeelde digitale datadragers. Ik oefenen intensief op keyboard en sopraansax en kom terecht in een periode waarin ik – als pianist of saxofonist – deelneem aan diverse workshops. Bijvoorbeeld bij Bob Helsloot, Armando Caïro en Nedly Elstak.”

De droom van Don Fiasco

Peter heeft intussen meer meegemaakt – sommige zouden zeggen bereikt – dan menig ander artiest, maar hij droomt nog steeds. Al is het een bescheiden droom.

“Ik hoopte zelf in staat te zijn – diepe ontroering, vrolijke kracht en troost – te kunnen verklanken. Zoals ik dat nog steeds zoek en vind, bij de muziek die me aanspreekt. Dat blijkt in mijn geval nogal te hoog gegrepen… De gave om te kunnen blijven boeien en inspireren met muziek, laat ik dan ook maar over aan de vele supertalenten, die gelukkig nog overal zijn te vinden. Toch kan ik het natuurlijk niet laten, om bezig te blijven met muziek en – voor m’n persoonlijke muziekplezier – maak ik mezelf toch steeds maar weer wijs, dat ik ècht wel ben vooruitgegaan! En – kan – daar – nog – van – genieten – ook! Bravo…”

Avantgardistische collages van Don Fiasco

“Begin 90-tiger jaren, doe ik soundtracks bij film- en videoproducties en in die periode maak ik dan ook, de opnames voor “Uit Don Fiasco’s Notendoosje”. Die cassette heb ik bij de VPRO-radio laten beluisteren, in een poging om daar – vanwege m’n multiplay-mogelijkheden – ergens in hun programmering een plekje te kunnen bemachtigen.

Dertig jaar geleden zijn de kleine composities, improvisaties en teksten, die Peter zélf opneemt op z’n Atari-PC vast technisch vernuft, maar ik hoor vooral die ene recensie na-echoën: “een aardig, absurd potje ongerijmdheid”. Ik kan er niet veel mee, maar ik ben dan ook gewend aan pop- en rockmuziek op demo. Je zou toch zeggen dat het bij de VPRO van Wim T. Schippers – meester van de absurditeit – in goede aarde had moeten vallen. Maar nee dus.

En toen?

Peter: “Maar met een paar scores lukt dat later toch wel. De muziek wordt dan gebruikt in vier van mijn – door Eric van den Broek geproduceerde – korte videofilmpjes, die in 1993/94 door de VPRO worden uitgezonden.”

Peter wisselt eind jaren ’90 even van alias. “Als ‘Oom Frits, het levende muzikale behang’ verzorg ik – met keyboard-arranger en op de altsax – de achtergrondmuziek op verjaardag en feest”, en wordt daarna wat minder eclectisch in z’n gebruik van instrumenten. “Ik concentreer me alleen nog maar op toetsen en functioneer als begeleider in diverse duo-combinaties, zoals Just Together, The Capitals en het Mikado-duo. Het repertoire bestaat vooral uit een keuze van nummers uit het American-songbook en een paar Hollandse stampers.”

Waarom zou je het makkelijk doen, als het ook moeilijk kan!?

Het woord als uitlaatklep

Muzikaal hebben Peter en Don vrijwel alle wegen verkend. Vanaf 2000 is het tijd voor een nieuwe kunstvorm en gaat hij “schrijfsels produceren”. Sommige zijn te lezen op gedichten.nl. Live presenteert hij, “als declamerende performer en begeleid door drie gitaren”, z’n teksten onder de noemer Chemie Muzzie met Stem.”

“Mijn deelname als toetsenist aan de jazzformatie Gespuis, met Hans Hylkema op tenorsax, en het begeleiden van de zangeres Toeti Rijnaard – in het duo Por Tu – behoren ondertussen ook alweer tot het verleden.”

Echo’s en klanken

“De laatste jaren heb ik me nogal intensief beziggehouden met archiveren, digitaliseren en combineren van een enorme bulk beeld- en geluidmateriaal. Toch vind ik nog altijd de ruimte, om op een steeds meer vrije en ontspannen manier, bezig te zijn met het voortbrengen van klanken via het toetsenbord, al dan niet in losse samenwerking met een bevriende muzikant.

En zo is dat…”

In 1999 wordt de elpee “Ahora Mazda”, inclusief niet eerder verschenen materiaal, opnieuw uitgebracht op het Pseudonym-label. En in 2012 en 2013 wordt de plaat nogmaals gelouterd met een heruitgave.

creativiteit
verlaat het gebaande pad
wees ongehoorzaam

Originaliteit én absurditeit is nooit ver weg

Vanaf 2018 gebruikt Don Fiasco YouTube als platform voor zijn creaties. Alle manieren waarop hij zich de afgelopen decennia heeft geuit worden ingezet en in drie jaar tijd maakt hij 35 filmpjes met muziek, dans, bedenkingen en bespiegelingen.

Het eerste filmpje doet me denken aan een verbeelding van “Notendoosje”. Vrolijk. Vreemd. Vrijzinnig.

Maar het lijkt alsof de filmpjes met de jaren wat neerslachtig worden. In één van z’n laatste filmpjes – precies een jaar geleden – vallen “over de zin van mijn bestaan” woorden als nutteloos, overbodig en zinloos. Hoewel het schaapachtige geblaat aan het eind van het filmpje er een kwinkslag van maakt, maakt de ‘Fiasco’ het me nu wel erg ongemakkelijk. Ik voel mee met de medewerker van het Amsterdamse restaurant “Einde van de wereld”, waar Peter ooit optrad. Ze vond zijn teksten wel erg negatief en somber. Peters antwoord: “Ja, wat verwacht je anders op het podium van het einde van de wereld!”

Ik hoop maar dat het onderdeel van een creatief proces is. Don Fiasco, en het paraderen met z’n tekortkomingen. Ik zou – als mens Peter Abbink – namelijk heel erg trots zijn op zoveel mooie, eigenzinnige creaties.

Ik wens dat hij in 2022 iets meer in het licht van Ahura Mazdâ komt te staan.

De ellende vertrekt vanzelf…
zoals ze ook vanzelf gekomen is

---

De demotape van Don Fiasco is ook te beluisteren op het YouTube kanaal van Diggin’ Demos.

Marco van Dalfsen wou archeoloog worden, maar dat liep allemaal wat anders. Lees hier meer over de drijfveren van de schrijver van het verhaal over Don Fiasco of volg Diggin’ Demos op Facebook.

Heb jij thuis demo’s⁽¹⁾, die liggen te verstoffen en waar je niets meer mee doet? Of heb je zelf een demo gemaakt? Je kunt ze doneren of verkopen aan het demoarchief. Ik zal ervoor zorgen dat jouw demotapes goed worden bewaard en hun verdiende plekje krijgen in de muziekgeschiedenis.