Vierendertig jaar geleden, op 29 december 1983, sluit Margamania uit Maastricht het muzikale jaar in Vera Groningen af. En met een super goed optreden schijnt, want ze eindigen dat jaar op de 9e plek in de illustere Vera Poll! Voor klinkende namen als Eton Crop (12), Sonic Youth (13), Killing Joke (23), Nasmak (19) en Arbeid Adelt (41). Pollwinnaar van 1983 was Kowalski uit Duitsland. Ik had nog nooit van die band gehoord, maar wat is dat een heerlijk funkende band zeg!
Velen van jullie zullen waarschijnlijk ook nog nooit van Margamania gehoord hebben, maar ik hoop dat jullie echt even de moeite nemen om naar hun muziek te luisteren. Het is de best beluisterde demo op mijn YouTube kanaal en zeventien minuten genieten.
Margamania is het furieuze zusje van de Cocteau Twins, die in 1983 trouwens op de 2e plek eindigen in de Vera Poll. De legende binnen Margamania wil dat Robin Guthrie zich voor één van zijn Cocteau nummers heeft laten ‘inspireren’ door de demo van de Limburgse band. Ik heb hem per mail gevraagd of dat inderdaad het geval is en het feit dat ik geen reactie krijg zegt wat mij betreft genoeg. Toch? 😉 Jammer genoeg weet niemand meer om welk nummer het gaat, dus we kunnen zelf niet op plagiaat controleren…
Luister naar de muziek en lees meer over Margamania. Kennen jullie de band? Wat vinden jullie van de muziek? Wat is hun plek in de Nederlandse muziekgeschiedenis? Laat het me weten!
Dit is mijn demo van Margamania. Als je op play klikt kun je tijdens het lezen luisteren naar de muziek. Onderaan dit artikel is ook nog een luisterlink geplaatst.
De meeste (oud) muzikanten worden heel erg vrolijk van het gepor in hun muzikale verleden. Zo ook zangeres Marga Mulkens: “Je maakt mij er heel erg blij mee. Ik wist even niet wat ik zag en hoorde toen ik Margamania op YouTube tegenkwam. Wow!” Dat enthousiasme is ook één van mijn belangrijkste drijfveren om verhalen als Diggin’ Demos te schrijven. Je herinnert mensen vaak aan de opwindendste tijd van hun leven!
Maar het verhaal van Margamania kent ook een andere, verdrietige kant. Bassist Bert Rokx, de motor van de band, heeft zoveel gehoorschade opgelopen na een neusoperatie, dat hij momenteel bijna doof is en dat heeft een gigantisch negatieve impact op zijn gezondheid en leven. De herinnering aan Margamania is op z’n zachts gezegd ‘zout in de wonden’. Praten over muziek – zijn grote passie – doet hem letterlijk en figuurlijk pijn en daarom heb ik hem ook niet gesproken voor dit verhaal. Ik hoop dat – als je dit ooit leest Bert – het recht doet aan jouw herinnering over jouw band!
Het was best een zoektocht naar informatie over Margamania. Op de demo is alleen de naam en het telefoonnummer van Carlos Bollen geschreven; dat blijkt de toenmalige boeker van de band zijn. Gelukkig is Carlos, werkzaam op de Universiteit van Aruba, bereikbaar via de mail.
Op het internet was ik op de namen van Marga Mulkens en Bert Rokx gestuit en dankzij de nieuwe Messenger functie van Facebook was het contact met Marga ook snel gelegd. Maar mijn graafwerk komt pas echt op gang als Frusty Frumpy op YouTube reageert op de demo, die ik online heb gezet. Frusty Frumpy blijkt het alias van Huby Cuypers: de toenmalige geluids- en effectenman van de band, die al jaren in Lyon, Frankrijk woont.
De band
Het zaadje voor Margamania wordt geplant met de samenwerking tussen saxofonist-zanger Nols Smeets en bassist Bert Roxk in punkband Mort Subite, dat in 1980 een extreem zeldzame punksingle uitbrengt bij Friet Records. Dat label is ook een uitlaatklep voor de meer experimentele bandjes, zoals It Rasch en Brause Lutscher: Duits voor knetterlolly.
Marga Mulkens was slechts 16 jaar toen ze bij Brause Lutscher kwam zingen. De band van o.a. Nol Smeets, toetsenist Mechtild Claessens en gitarist Joseph Hendriks doopte haar naam daarop om tot Marga & Brause Lutscher. Marga: “Dat was van januari tot ergens in augustus 1981 en ik was toen heel erg verlegen”. Maar Rudy Beerens herinnert zich vooral dat haar stem zo authentiek was. Als Maastrichter kunstenaar heeft hij de Brause Lutchers destijds van heel dichtbij mogen meemaken. Rudy: “Nol Smeets, Mechtild Claessens en ondergetekende waren verantwoordelijk voor de organisatie van veel punkfestivals in en rondom Maastricht. Brause Lutscher werd ook wel p-funck muziek genoemd: punk, funk, variété en performance. Ik deed vaak het voorprogramma met een opzwepend orgeltje.”
Marga: “Ik kan mij nog heel goed een optreden van Marga & Brause Lutscher herinneren samen met The Ex in 1981. We stonden met een aantal bands op de barricades tegen de kerncentrale in Dodewaard. Of Leiden, 1981: een optreden samen met de Tröckener Kecks. Die zanger was heel, heel aardig. Ik kan mij nog goed voor de geest halen dat hij zo lang was. Ik ben namelijk maar een kleintje.”
“Eind 1981, ik was net 18 jaar, kwam ik terecht bij Pershing 5. Samen met mijn toenmalige vriendje Mick, die gitaar speelde. Maar ook dat was maar van korte duur. De toetseniste vond mij te rebels en te heftig. Ik moest maar uit de band. Nou: ik was opgelucht. Voor mij was het te netjes, te burgerlijk. Opgeruimd staat netjes; daar lag ik niet wakker van!”
En Bert? Na het uiteenvallen van Mort Subite keert hij terug op het oude punknest van The Wørst, waar hij eind jaren ’70 begonnen was met bassen. In de nieuwe versie van The Wørst komt hij gitarist Frans Dassen tegen en samen nemen ze, o.a. met zanger Laur Crouzen en broer Ed Rokx op drums, de single No Soul Shoes op. Als ook de The Wørst aan haar einde komt en Bert en Frans Marga vragen om te komen repeteren is Margamania geboren. “We kenden elkaar al van eerdere gezamenlijk optredens en het klikte meteen met de jongens. Volgens mij was ik toen nog geen 19 jaar; ergens eind ’82. ”
Huby Cuypers vertelt met vuur over de bezetting: “Margamania kwam oet Mestreech en was Marga Mulkens, Frans Dassen, Bert Rokx, Jo Jacobs, Huby Cuypers en Carlos Bollen. Frans was de gitarist en deed al het hijs- en krachtwerk wat de muziek betreft. Speelde gitaar beter dan God en was nieuwe techniek fanaat (ARP Avatar, Chapman Stick, Roland Drumatix en Roland BassLine). Jo: synth drums en backing vocals. Bert was echt de punkbassist. De motor. Rebel, vol energie en cult. Hij gaf altijd een punch aan de muziek en voorkwam dat we in gepiel verdronken.” Carlos werkte als programmeur in jongerencentrum Kombi, had daardoor de contacten en “deed management en boekingen. Ik deed het geluid en rotzooide aan met effecten en zelfgebouwde delays en stuff. Dat was nog voor het allemaal gemeengoed werd om alles te verdrinken in de reverbs en echo. En Marga? Marga was echt een heel lief verlegen meisje. Een energieke Spitfire meid met een ongelofelijke stem. Puur natuur. Nooit één zangles genomen, maar altijd kei-strak! Een geweldige vrouw! Maar ze had veel moeite om op de stage te staan. ”
Ook Marga blikt liefdevol terug: “Onze lieve Hubert, de knopjesfreak, die soms teveel echo op mijn stem zette!”
Waar het Limburgs Dagblad hun muziekstijl omschrijft als “moderne new wave met duidelijk links naar oude punk”, beschrijft Marga – volgens mij een enorm gevoelsmens – de muziek als “alternatief, vol passie en overgave.”
“Margamania was een familie. Ik voelde mij meteen thuis bij hun. Ik kon mezelf zijn, of ik nu goed gemutst of verdrietig was. Er werd goed voor mij gezorgd en ik voor hen. Wij repeteerden twee tot drie keer in de week. We waren serieus, maar maakten ook veel lol met elkaar. De fikse ruzie af en toe hield het spannend. We dreven de spot met de katholieke kerk en de maatschappij en schopten overal tegen aan. Vooral ik had een grote mond.”
De droom
En ook als ik vraag naar de droom van de band komen dat soort woorden terug: “Die hadden we niet echt. Het was gewoon onze passie: één en al vuur. We wouden weg uit het bekrompen zuiden. Optreden in het buitenland!”
Ook Huby beaamt die blik naar buiten: “Heel veel platen en nog meer platen opnemen! Voor een Engels label, in een goeie studio. In het voorprogramma spelen van bekende bands en veel, heel veel optreden.”
Frans Dassen had een andere reden om (zijn eigen) weg te gaan. Hij is zoon van Pieke Dassen: poppenspeler, kunstschilder en acteur, die vooral bekend werd als rakker August in De Film van Ome Willem. Maar ook een enorm dominante vader. Frans blikt op Facebook terug: “Ik ben wel een zoon van Pieke Dassen, maar ben altijd verborgen gebleven. Ik wilde mijn eigen weg gaan. Pas op de begrafenis van mijn vader is het uitgekomen, want heel wat mensen zeiden toen dat ik veel op Pieke leek. Ik heb mijn weg gezocht in de muziek.”
De demo uit 1983 was hun eerste wapenfeit om Maastricht uit te geraken. “Opgenomen in de kelder van de jeugdsociëteit Kombi en gemixed op de zolder van Frans, waar hij een hoop technisch spul had”, vertelt Huby. Het brengt ze tot de groepenpresentatie van KRO’s Rock Tempel, waarvoor zich meer dan honderd Limburgse bands hadden aangemeld. Op 12 februari 1984 treedt Margamania met vijf andere bands op in de Don Kiesjot te Sittard. Samen met S.O.S. Bikini (Vaals), Meerstaal (Venlo), Narrow Escape (Venray), Plane of Section (Heerlen) en de Bubs (Roermond). Vier maanden later wordt Margamania zelfs geselecteerd voor het Rock Tempel Gala in Parkzicht, Rotterdam, waar ze met KIEM, Duplex Johnson, The Marks, Razzia B.V. en Beau Geste op het podium staan. Van beide shows heb ik opnames op cassette, maar die van de Don Kiesjot is het beste!
Het optreden in Paradiso, Amsterdam (eind februari 1984) belooft volgens Trouw verslaggever Stan Rijven “veel voor de toekomst. Ritmebox, bas, gitaar, en een synthesizer-percussie-instrument roepen tot de verbeelding sprekende beelden op. Middenin staat een fragiele, ingetogen zangeres die met indringende, monotone gezangen de groepsnaam verklaart. Zij heet Marga en het intrigerende vibrato van haar stem bezorgt je af en toe rillingen. Subtiele echo’s doen de rest. Door haar roerloze présence, die overigens voor een deel met schuchterheid te maken had, kreeg dit Paradiso-optreden extra scherpte.”
Op 27 oktober 1984 wint Margamania de 10e voorronde van de Grote Prijs van Nederland in Sittard, maar op 30 november – in de halve finale met o.a. Miners of Muzo, Bell’s of Home en Weekend at Waikiki – lukt het ze niet de finale te halen.
Carlos over concerten: “Marga was behoorlijk eigenzinnig en moest goed in haar vel zitten. Dan ging alles goed. Maar als haar iets niet beviel op het podium of de reactie van het publiek stond haar niet aan, dan liep ze gewoon van het podium af. Achteraf kan ik dat beter waarderen dan toen. Dat zorgde wel eens voor spanningen binnen de groep. Gaat er weer iets raars gebeuren vandaag of niet?” Marga herkent zich hier wel in: “Ik ben temperamentvol, empatisch en voel de energie van anderen bij mij binnen komen. Dat was soms een struikelblok tijdens optredens. Ik kreeg zelfs hyperventilatie-aanvallen, die me zwaar vielen. Ik hield van het zingen en van de band, maar de de optredens werden alsmaar zwaarder en zwaarder voor mij. Ik werd er zelfs ziek van. Naderhand is dit gelukkig verminderd, maar toen begon de band al uit elkaar te brokkelen.”
Huby: “Het was trouwens altijd een fragiele onderneming en een hoop toestanden om met Margamania concerten te doen in Nederland. Maastricht was ver van iedere andere stad in Nederland en we waren met (te) veel mensen: een chauffeur (want geen van ons had destijds een rijbewijs), de manager (Carlos) en de geluidspik (ik) moesten mee. En dan nog de vier bandleden, met af en toe nog wat aanhang. Het kostte altijd klauwen vol geld om ergens een concert te spelen, terwijl we maar een onbekend voorprogramma groepje waren. Peter – van die bekende concertzaal in Groningen – was echt helemaal wild van Margamania; ik weet niet hoe vaak we daar gespeeld hebben. Het was altijd wel uuuuren in het busje om er te spelen, dus concerten geven vormde op een gegeven moment wel een drempel voor sommige bandleden.”
Maar Marga koestert vooral goede herinneringen. “Toch stond ik graag op het podium, omdat ik mij daar goed kon uitleven. Ik kon mijn dagelijkse rompslomp en ergernissen van de klote maatschappij voor heel even vergeten. In die tijd had ik ook veel verdriet door het overlijden van een aantal dierbaren en was heftig verliefd. Dat gaf toch ook weer kracht en dat kwam tot uiting in mijn stem en de muziek.”
Het hoogtepunt
Voor Marga waren de optredens in Paradiso en Vera hoogtepunten. “Van het optreden tussen kerst en oud & nieuw in de Vera herinner ik mij nog heel goed dat het een te gek optreden was. Het was vrij druk en we werden heel goed onthaalt. Die dag had ik ook nog last van mijn keel. Ik weet nog dat Thomas uit Groningen met mij naar de drogist ging om van alles te kopen om mijn keel te verzachten. Er is toen heel veel thee met gember en honig gedronken. We hebben trouwens een aantal keer in de Vera mogen optreden en telkens werden wij in de watten gelegd. Oh ja, die nacht heb ik ook nog frites uit de muur gegeten. Dat was ook iets nieuws voor mij; het was een en al zetmeel!”
“Al met al heb ik in een te gekke band gezongen, veel optredens gedaan en heel veel muzikanten mogen ontmoeten. Ook hadden we best wel wat fans, die soms van ver af naar ons kwamen kijken. Zelfs een aantal jongens uit Engeland! En ik heb veel mooie herinneringen. Sommige dingen houd ik liever privé, omdat het niet door de beugel kan. We waren soms grote schoffies en ik was de grootste van allen ;-)”
“Ook hebben we in 1984 of 1985 in het voorprogramma van Cabaret Voltaire gestaan. Dat was in Rotterdam. Op een regenachtige zondag. De zanger van Cabaret Voltaire was niet bepaald aardig. Hij wilde geen ruimte met ons delen. Wij moesten maar in de bezemkast gaan zitten. Hahahaha. Meneer moest dure whisky en speciale hapjes en volgens Bert stond hij stijf van de coke. Ik kan er nog steeds om lachen.”
“Of de samenwerking met Hans Dulfer met wie we in Amsterdam plaatopnames hebben gemaakt. Dat was in 1985. Het was de bedoeling dat wij een mini elpee zouden uitbrengen.”
Huby: “Klopt! Opgenomen in Amsterdam. In de hippe Nickelodeon Studios van Eton Crop. De opname met Hans Dulfer was echt te gek! Goeiemiddag heren! Nou, laat maar lopen die tape zei hij. In één take. Echt waanzinnig goed die gast! Ik heb de mastertape en multi-track tape nog ergens liggen. Op de opnames kun je echt Bert’s invloed horen. Korte, maar krachtige nummers. Minder dan 3 minuut 30.”
“Die opnames waren door mijn toenmalige vriendin Ine gefinancierd. Ik meen iets van fl. 5.000,- guldens of zo. Het was destijds nog iets om een studio in te duiken. We zouden er een 12 inch van persen zodra we Ine hadden terugbetaald, maar zover is helaas het nooit gekomen. We hadden er domweg geen geld voor!”
Maar Carlos heeft meer het gevoel dat de echte wil ontbrak om in de band te investeren: “Zo had Bert zelfs geen basversterker; die moesten we constant huren. Zo kom je niet dat stapje hoger als band en gaat het momentum voorbij. Er zaten een stel eigenzinnige mensen in de band.”
En toen?
Eind november 1985 staat Margamania nog als headliner in Tivoli Utrecht, maar vertelt Marga: “begin 1986 ben ik uit de band gestapt. Ik werd bewust zwanger en dat werd mij niet in dank afgenomen, maar ik had besloten om voor mezelf en mijn kind te kiezen. De rest was teveel met muziek bezig. Het beroemd worden. De roem. En ik maakte daar vaak grapjes over. Het was op!” De band werd opgedoekt en met de 12” die niet werd uitgebracht, bleef dus ook de echte doorbraak van Margamania uit.
Huby: “Ik kreeg veel aanvragen van agencies om op tour te gaan met andere groepen, dus die echtscheiding was een beetje ver van mijn bed. Natuurlijk vond ik het zwaar kut dat ze ermee ophielden. Ik was altijd zo benieuwd naar nieuwe ideeën voor nummers. Ik kon altijd naar hartenlust freaken met cassettes, reverbs, delays, harmonisers, enzo bij Frans op de zolder. Ook vond ik het sneu voor mijn vriendin Ine, die de kosten voor de opnames had voorgeschoten. Nou, die kon dus wel fluiten naar haar centjes.”
De mannen van Margamania gaan verder onder de naam Just Like Dad. “Ik vond het heel jammer dat het uit was tussen Marga en haar Mania, maar ondertussen beloofde Just Like Dad een goede ersatz te worden, die vrijwel meteen uitgenodigd werd voor de Grote Prijs van Nederland. En iedereen had inmiddels begrepen dat Frans de nieuwe Nederlands gitaar God was.”
Maar volgens het Limburgs Dagblad kende de 9e voorronde voor de Grote Prijs van Nederland (eind oktober 1986, Heerlen): “weinig hoogtepunten. Just Like Dad, de wave-popformatie uit Maastricht maakt op geen enkele wijze enige indruk. De groep is pas enkele maanden bij elkaar en dat was ook duidelijk hoorbaar. De duetten van zanger en travestiet Ton van de Burgt en zangeres Nancy van Galio waren slaapverwekkend en van een bedenkelijk niveau.”
De band revancheert zich de jaren erop, maakt zelfs opnames in de VARA-studio en brengt een mooie demo uit! Huby: “De drummer was Ed Rokx, de broer van Bert: een geweldige musicus en erg bekend destijds (en later drummer bij Zinatra en Vandale, red). Maar toen moest er ook een drumstel bij in de bus. Dat was echt nog meer gedoe. En ik vond Tom wel aardig, maar het was mij een beetje te soft en te commercieel. Die nieuwe world sound van Just Like Dad was echt de handtekening van Edje en Ton. Ik hield destijds niet zo van wereldmuziek, maar meer van Throbbing Gristle, Cabaret Voltaire, Buzzcocks, This Heat en ander elektrisch- en gitaargeweld en gepiemel.”
“In die tijd kwam ik in Frankrijk verzeild toen ik er met The Cassandra Complex op tour was en in Lyon met de lokale persdame een nacht doorgebracht. Na de tour wou ik effe voor twee weken terug naar Lyon, maar ja: l’amour, weet je wel. Die twee weken zijn inmiddels dertig jaar geworden, met drie kinderen en alles erop en eraan.” Daar heeft Huby “altijd met geluid en computers gefreakt. Op tour en voor groepen. Voor geluidsverhuurbedrijven, concertzalen, radio, in studio’s, voor video en cinéma. De hele sjibam.” En onder z’n aliassen Huby Sea en Fox Populi heeft hij meer dan honderd cd’s gemastered. “Nu doe ik al meer dan tien jaar het geluid in een kleine concertzaal onder de Opera de Lyon. Veel Jazz, Electric, World, traditionele en klassieke muziek. Ik vind dat wel te gek! De band komt binnen, echt spelen, en ik word weer even een lid van hun band.”
Marga: “Margamania is na een aantal jaren wel weer bij elkaar gekomen en hebben (in 1991 en 1992) zelfs nog wat optredens gedaan, maar het liep niet meer zoals voorheen. De muziek was ook anders; ik voelde geen passie meer. We hadden op het hoogtepunt moeten ophouden.”
De muziek van Margamania en Just Like Dad is te beluisteren op het YouTube kanaal van Diggin’ Demos. De verzamelde feiten en foto’s van de Margamania demo? Die zijn te vinden op Discogs.
En de muziek van de 12″? Ik heb de tracks gehoord en die zijn ècht vet hoor! Misschien moet ik maar een Diggin’ Demos cassettelabel gaan beginnen en muziek gaan uitbrengen. Wordt vervolgd!
Marco van Dalfsen wou archeoloog worden, maar dat liep allemaal wat anders. Lees hier meer over de drijfveren van de schrijver van het verhaal over Margamania en volg Diggin’ Demos op Facebook.
Jan Willem Broek zegt
26 januari 2018 op 08:53Leuk stuk weer! En wat een geweldige muziek. Inderdaad nooit van gehoord, maar helemaal in mijn straatje….zonde dat er nooit iets op cd ofzo is verschenen.